Over de dood, het oude en het nieuwe

 

2020. De dood was meer in het nieuws dan voorheen, op een gegeven moment werd het zelfs wiskunde: tot in het abstracte vervallen berekeningen. Naast het kaarsje dat brandde vlakbij onze televisie. Maar de dood is toch meer dan dat?

Ergens heengaan.

Het was alvast dichtbij, zowel op mondiaal vlak als op persoonlijk vlak. Teveel ook om zomaar eventjes allemaal te verwerken. Je moest het ondergaan. Nu ik even de tijd heb om erbij stil te staan ga ik er niet zwaar filosofisch of dramatisch overheen, dat is meer iets voor een boek. Ik ga er licht en afgewogen iets over zeggen om het hier op mijn manier een plek te geven.

Ik denk aan zij die heengegaan zijn. Zij zijn elders nu en worden gekoesterd door nabestaanden. Dat geloof ik graag. Het stopt niet. Als je dood bent echter en je verlaat je lichaam zal je nooit meer dezelfde zijn, je verlaat je fysieke zijn, je oude of gebroken lichaam.

Dan zijn er enkele opties:

Of het stopt echt en je weet er zelf niets meer van: een eeuwige rust. Niet slecht, zeker niet als je hebt afgezien vooraf.
Of je blijft energetisch nog even dwalen. Omdat je niet kan loslaten, anderen je nog niet kunnen loslaten en je niet klaar bent om te gaan naar wat men zegt het licht. Je (denkt?) nog een taak te moeten verrichten, iets onafgewerkt. Dat kan lang duren als je niet loslaat of iemand je helpt.
Of je laat los, je ziet licht (een engel of hersenflits?) en je gaat erheen. Misschien wacht er je dan een heel nieuwe taak op je. Je ziel of essentie blijft. Je leer - en heelproces loopt dan verder en kan nog van betekenis zijn voor je naasten. Tot slot vind je opnieuw een soort rust omdat je taak als entiteit in die fase compleet is. Dit vind ik persoonlijk het mooiste verhaal. De romantische dichter in me gelooft graag in de ziel en vooral in bezieling. 

Ik weet dat dit kort door de bocht is en weinig wetenschappelijk, maar het is gebaseerd op wat ik allemaal al eens gelezen, gevoeld of gehoord heb. Misschien heb jij wel heel andere ideeën, kies vooral zelf waar je je het prettigst bij voelt. Op deze manier vind ik het alvast makkelijker te plaatsen.

Maar wat doe je ermee als je achterblijft als naaste?

Je gaat in rouw: je hebt verdriet, bent misschien wel boos, voelt je machteloos of schuldig en leert het toelaten. Daar speelt vervolgens loslaten een grote rol, dat gaat makkelijker als je nog afscheid kon nemen. Iets wat ons echt op de proef stelde in 2020. Afscheid nemen doe je dan anders, op jouw manier en jouw tempo. Het heelt ook effectief als je koestert wat je waardevol vond aan die persoon die je achterlaat. Die herinneringen kan je bewaren, en troost je: ze blijven ook het langst bij je.

Tenzij de persoon die dicht bij je stond niet veel van waarde in je ogen achterliet, dat zijn of haar leven voor jou meer kwelling dan goeds was. Dat is iets wat je als stervende (en daar kan je terecht bang voor zijn) maar ook als diegene die achterblijft: niet wil. Maar het komt voor. Fouten gebeuren, bij iedereen. Jammer genoeg soms ook onmenselijke dingen, die nu éénmaal menselijk zijn. Meer extreme dingen zijn verwrongen door de loop der jaren, gemuteerd door zware gebeurtenissen, vast door niet doorgebroken patronen. Hier speelt vergiffenis een grote rol en dat kan enkel als je het gebeuren in een groter geheel leert plaatsen. Niet makkelijk, want soms zie je het niet of is het er niet. Plaats het dan voor jezelf ergens in een geheel: wat leer jij er voor jezelf uit en hoe kan het anders? Zonder te streng te zijn voor jezelf. En wees dan, wie het ook was en wat hij of zij ook voor je betekende, dankbaar op de een of andere manier. Ooit. Goed, zo voel ik het aan met al wie ik al wel en niet meer tegenkwam.

De eigen onrust.

Natuurlijk wil je als ouder wordend individu dat je voor je naasten zoveel mogelijk goede indrukken en waarden achterlaat, mooie dingen die de ander steviger in hun schoenen plaatsen. Minder bitter dan op de hardleerse manier: what doesn’t kill you makes you stronger. En dat klopt, als je het overleeft maakt het je sterker. Maar wat zou het toch ook fijn zijn om er minder lang over te moeten doen om evenwicht te vinden, dan wanneer je de ander kwetst of gekwetst bent geweest.

Dat wil ik ook als ik zelf moet gaan. Misschien daarom die onrust in me. Telkens weer dat goede willen doen, dat nuttig willen zijn en iets kunnen nalaten. Dan toch angst voor de dood? Die kan of abstract of spiritueel of beiden zijn en moet je dus niet bang maken. Tja, ik wil wel iets kunnen nalaten omdat ik hoop dat hier en daar dingen worden opgepikt die kunnen helpen, net zoals anderen dat ook voor mij deden. Al is het misschien weinig in de context van de eeuwigheid. Maar ook kleine rimpels planten zich voort in de oceaan en dijen nog lang uit. Dus meer bang voor het sterven en wat achterblijft? Ja. Omdat die pleaser niet perfect kan zijn en het zeker niet heel het leven lang kan volhouden, soms doe je ook mensen pijn of kwets je elkaar zonder dat je het wil. Dat is eveneens een deel van het leef- en leerproces, voor de dood en na de dood.

Daarom het sterven, afscheid nemen en de dood in de meest ruime betekenis is voor mij een transformatieproces: een overgaan van de dingen, het inzien van het waardevolle, het pijnlijke leren loslaten en het nieuwe welkom heten. Elke keer opnieuw, net zoals in een jaarwisseling, een overgaan van het oude op het nieuwe.

Het ga je goed in 2021 lieve mens.

 

 Voor als je in de knoop zit met jezelf of je niet weet waarheen: praat met een vertrouwenspersoon, een goede vriend,  je arts, met een coach of psycholoog of neem contact op met tele-onthaal, tel. 106.